Wat zo mooi is aan de verschillende tekenfasen is dat je ziet waar een het kind in zijn ontwikkeling staat en waar het naartoe beweegt. Je weet dan dus ook wat je hem kan bieden om verder te groeien. Dit kan op een speelse creatieve manier, zonder het kind het gevoel te geven dat het niet goed genoeg is of iets al wel zou moeten kunnen. Dat zijn kinderen namelijk wel vaak gewend op school. Bijvoorbeeld als een leerling dagelijks bij de verlengde instructiegroep moet zitten, dan kan hij zich ‘dom’ voelen. Zo werkt het bij de aanpak van de tekenontwikkeling niet. Het gaat speels en ongedwongen.
IK in ontwikkeling
Het gaat er ook helemaal niet om of een tekening mooi of minder mooi is. Je kijkt naar de tekenontwikkeling, zodat je het kind kunt ‘lezen’. Een kind van 2 jaar oud gaat bijvoorbeeld de vormen sluiten en wordt zich bewust van zichzelf. Hij komt steeds meer los van de moeder en ontdekt het IK en de ander. Van een binnen en een buiten. Dit kan gepaard gaan met heftige driftbuien en hardnekkige nee-antwoorden. We noemen het de koppigheidsperiode. Volstrekt normaal op die leeftijd. Als oudere kinderen en volwassenen de vormen niet sluiten, kan dat iets zeggen over de mate waarin ze hun energie bij zich kunnen houden en bij zichzelf kunnen blijven. Ook een soort ik-bewustzijn. Zo vertelt de tekenontwikkeling van iemand een heleboel over de persoon.
Drukte en vermoeidheid in je groep aanpakken
Heb je in je klas veel kinderen met open vormen in hun tekening (zie voorbeeld) dan kan het zijn dat het een onrustige of vermoeide groep kinderen (en/of leerkracht) is. Concentreren is dan niet gemakkelijk. Er lekt te veel energie. En die energie wil je graag bewaren voor de lessen, toch? Het kan ook zijn dat die leerlingen zich meer met anderen bemoeien dan met hun eigen werk. Kinderen die ‘lekken’ in hun tekeningen heb je allang gespot. Je hoeft ze er niet op aan te spreken. Je zet ze ook niet in een extra instructiegroep. Het is immers prima zo. Ze zetten zichzelf op een niet mis te verstane wijze op papier en het is aan jou als leerkracht de taak om te begrijpen wat er nodig is op dat moment. De kinderen doen het helemaal goed en jij geef nu aan wat er nodig is.
Praktische ongedwongen oefeningen
Voor de hele klas zijn er allerlei oefeningen te bedenken om kinderen weer lekker bij zichzelf te laten komen en hun energie te bewaren. Denk alleen maar aan kringspelletjes waarin duidelijk een binnen en buiten ervaren wordt. Denk ook aan het voorbeeld in mijn vorige blog, Kindertekeningen en grenzeloos gedrag over vormen tekenen, al dan niet samen met een klasgenootje.
Werken aan energiebehoud in de klas
Laat je creativiteit stromen en bedenk opdrachten die met binnen en buiten te maken hebben. Zo werk je aan energiebehoud, wat elk kind helpt. Ook de kinderen die de vormen wel goed sluiten. Die kunnen namelijk oefenen met naar buiten treden en dat al spelend of tekenend ontdekken op een veilige manier. Het meest effectief is het als je een juiste balans aanreikt tussen binnen de vormen tekenen en daarbuiten. Hoe die balans eruitziet, weet jij als je afstemt op je groep.
Gewoon tussendoor
Zo zie je maar dat wanneer je op deze wijze naar kindertekeningen kijkt, je al gelijk helpende opdrachten kunt aanreiken om de concentratie te verhogen en meer rust te creëren bij de leerlingen. Het hoeft geen les van een uur te zijn. Even een tussendoortje is juist heel effectief. Laat ze even hun tekenschrift pakken en laat ze hun ‘vorm de dag, of vorm van een bepaald moment (bijvoorbeeld ‘mijn pauzemoment’) tekenen en invulling geven aan de binnenkant. Geef de beschikbare tijd aan. Bijvoorbeeld twee minuutjes, en je zult zien dat je klas weer beter geconcentreerd aan het werk kan.
Wil je meer weten?
Wil jij meer handige tips voor in de klas? En wil je weten welke boodschap een kind afgeeft met zijn tekening, zodat jij er direct op kan inspelen en hem kan helpen? Schrijf je dan in voor de cursus tekeningen lezen. Het verrijkt je vak als leerkracht!